Trong thị trường crypto, bạn vẫn thường gặp các vấn đề từ dự án (smart contract) scam như :

1. Chiêu trò sửa smartcontract của dự án
2. Dự án scam chỉ cho phép mua vào nhưng ngăn bán ra
3. Fee slip cao khi bán ra mà chúng ta thường không biết trước khi mua.
4. Token không đủ thanh khoản gây ra trượt giá cao khi giao dịch.

Vậy cách nào để kiểm tra, biết trước? Datafi gợi ý bạn tips mà Datafi thường dùng nhé.

Trước tiên nhớ lấy đúng smart contract đã nhé. Sau đó, có 2 thứ chúng ta cần kiểm tra:

1. Khả năng mua bán

Trên sàn CEX: Các token khi được list lên sàn tập trung sẽ đều có thể mua bán. Tuy nhiên để tránh việc mất giá, cần xem xét thêm về mức độ thanh khoản của token trước khi giao dịch (xem mục 2).

Trên sàn DEX: Để kiểm tra khả năng mua bán này, có thể dùng công cụ Tokensniffer. Cách dùng là: dán địa chỉ dự án vào thanh tìm kiếm –> Tìm kiếm và xem mục Swap analysis.

Ví dụ: mình kiểm tra smartcontract đồng Floki. Kết quả sẽ ra như hình. Đồng Floki có thể mua bán ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên fee mua và fee bán khi thực hiện giao dịch là 3%.

Chú ý: Với công cụ này, bạn có thể kiểm tra thêm về contract ở mục “Contract Analysis”: người tạo contract có khả năng sửa đổi hợp đồng như: vô hiệu hóa việc bán, thay đổi phí hoặc đúc token mới hay không. Có nghĩa là ban đầu nói chỉ tạo 100 đồng sau đó in thêm 100 nữa để xả chẳng hạn. Thường thì có mục này sẽ không an toàn (không phải mọi trường hợp).

2. Thanh khoản

2 tiêu chí thường dùng để đánh giá về tính thanh khoản là Volume giao dịch và LP (liquidity pool).

Volume giao dịch

Để kiểm tra về volume giao dịch, có thể sử dụng các công cụ như Coinmarketcap. 
Dựa vào khối lượng giao dịch và điểm thanh khoản để chọn nơi (nguồn) mua hợp lý.
Ví dụ đối với CEEK, cặp CEEK/USDT trên sàn Gate chiếm 88,8%. Lựa chọn mua bán trên sàn Gate sẽ có lợi nhất.

Kiểm tra LP

Sử dụng công cụ Tokensniffer: Những dữ liệu có thể xem bao gồm:

- Lượng liquidity hiện tại trên các sàn DEX: thanh khoản càng lớn, rủi ro càng bé.
Mục liquidity này có thể test nhanh ngay trong các Dex, nếu giao dịch của bạn có Price impact > 5% nói lên thanh khoản của pool chỉ gấp 20 lần số bạn mua. Từ đó cân nhắc lượng tiền đầu tư, tránh trở thành cá mập bất đắc dĩ của dự án.

- % liquidity được burn/locked trong 15 ngày: Tránh việc đang nắm giữ token thì bị rút hết thanh khoản làm cho không giao dịch được. Tokensniffer chọn 95% như là 1 yếu tố an toàn, cam kết của dự án. Yếu tố này chỉ phù hợp với các token mới, nhỏ. Còn với token cũ, thông thường không cần lock do dự án đã chạy và phát triển lâu dài.

- Ví người tạo dự án có % số lượng token so với lượng thanh khoản là bao nhiêu => 5% là con số an toàn, tránh việc xả hết số token nắm giữ để lấy lượng lớn thanh khoản trước khi người khác bán nó.

Lưu ý dự án scam sẽ càng ngày càng hoạt động tinh vi hơn, thứ duy nhất kiểm soát được là tâm lý-hành vi của cá nhân mình.